Cahit Sıtkı TARANCI
Hazırlayan : Tuğrul Asi Balkar
Yaş otuz beş! yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. |
YAPITLARI
Ömrümde Sükût (1933)
Otuz Beş Yaş (1946)
Düşten Güzel (1952)
Sonrası (1957, ölümünden sonra)
Bütün Şiirleri (1983) Otuz Beş Yaş Şiirleri, 1983, Hazırlayan Asım Bezirci, "Bütün Şiirleri" adıyla önce Varlık Yayınlarından daha sonra Can Yayınlarından çıkarken adı "Otuz Beş Yaş Bütün Şiirleri" diye değiştirilmiştir.
Peyami Safa Hayatı ve Eserleri (1940)
Ziya'ya Mektuplar (1957, ölümünden sonra)
ÖDÜLLERİ
1946 Cumhuriyet Halk Partisi Şiir Yarışması
CAHİT SITKI TARANCI HAKKINDA KİTAPLAR
Şevket Beysanoğlu, Cahit Sıtkı Tarancı, Diyarbakır’ı Tanıtma ve Turizm Derneği Yayını, Ankara, 1969.
Selahattin Önerli, Cahit Sıtkı Tarancı’nın Hikâyeciliği ve Hikâyeleri, Ankara, 1976.
Muzaffer Uyguner, Cahit Sıtkı Tarancı (Yaşamı-Sanatı-Yapıtlarından Seçmeler), Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1992.
Ramazan Korkmaz, İkaros’un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı, Akçağ Yayınları, Ankara, 2002.
Şaban Sağlık, Cahit Sıtkı Tarancı’nın Hikayeleri Üzerine Bir İnceleme, Hece Yayınları, İstanbul, 2003.
ŞİİRLERİ
Abbas
Affet Bizi Lamba
Akrostiş
Aşk İle
Bir Şey
Bir Ölünün Ağzından
Biz Nerdeyiz Sevgilim?
Bugün Cuma
Çocukluk
Desem ki
Değişik
Düşten Güzel
Gün Eksilmesin Penceremden
Hepimize Dair
Kar ve Hatıralar
Korkunç Güzel
Memleket İsterim
Misafir
Nü
Otuz Beş Yaş Şiiri
Ölümden Sonra
Ömrümde Sükut
Şiir
ŞİİR ÇEVİRİLERİ
Balkon - Charles BAUDELAIRE
Fantazya - Gerard De NERVAL
Gök Öyle Mavi - Paul VERLAINE
Green - Paul VERLAINE
Saatlerim - Paul ÉLUARD
Seyahate Davet - Charles BAUDELAIRE
CAHİT SITKI TARANCI IN ENGLISH
I Want A Country - Translated by Bernard LEWIS
YAZILAR
CAHİT SITKI TARANCI HAKKINDA
“İlk şiirlerinde kendi şuuraltını alaca karanlık bir âlem gibi yoklayan Cahit
Sıtkı Tarancı’da daha bu devirden itibaren saz ve tekke şairlerinden gelen bir
taraf vardır. Genç yaşta ölümüne çok acıdığımız bu şair ikinci devre şiirlerinde
(CHP Şiir Mükafatını kazanan Otuz Beş Yaş)
Verlaine’in kıvrak lirizmine
varmasa bile, ona çok yakın bir duruşa erer.
Tarancı’nın şiiri daha ziyade üstü örtülü bir merhametin ifadesi olan
intimisme’in, bir iyileşme sıtmasına benzeyen küçük ihsasların ve saadet
hülyalarının şiiridir. Bu intimisme ve ürpermeler ölüm düşüncesile yazdığı
şiirlerde bir çeşit büyük ses kazanır, hatta denebilir ki, ilk şiirlerinden biri
olan ve halk şiirimizle temastan doğmuş hissini veren Sanatkârın Ölümü
manzumesinden beri onun şiiri ölüm aynasında küçük ve dağınık tuşlarla bütün
hayatı ve insan kaderini toplar.”
Ahmet Hamdi TANPINAR
Türk Edebiyatı Tarihi Cilt II, Atilla Özkırımlı, İnkılap Kitabevi, İstanbul,
2004, s.1211
“Ömrümde Sükût’un ilk şiirlerinden birindedir şu mısra: “Kimsecikler duymadan
bir kapı açıp gitsem!” Sık sık bir dua gibi tekrarladığım, en sıkıntılı
zamanlarımda Hızır gibi imdadıma yetişen bu kurtarıcı mısradaki üzgün dileği,
işte şimdi iki yoldan gerçekleşti: Önce başkalarının ancak sonradan duyacakları,
görecekleri,yürüyecekleri bir kapı açtı; hayata giden yolları, yaşamanın
güzelliğini gösterdi, peşindekileri o yana çağırdı, Otuz Beş Yaş şiirindeki acı,
kötümser ama geçici havanın rağmına her doğan günün bir dert değil, hayır, ne
olursa olsun bir nimet olduğunu işaret etti. Sonra yadelde kimsecikler duymadan
bu sefer, tekneyi sarmış dalgalar arasında, çok eskiden bir ara ümitlerini
bağladığı ölümün kapısına yöneldi, bu kapıyı açıp gitti.”
Behçet NECATİGİL
Türk Edebiyatı Tarihi Cilt II, Atilla Özkırımlı, İnkılap Kitabevi, İstanbul,
2004, s.1211
“Şiir üzerine düşünen, özellikle
Baudelaire’i, Verlaine’i iyi
bilen bir şairdi. Hece ölçüsünü yeni uyumlara, Türkçe’nin değişik seslerine
açtı. Duraklarla oynadı.Yalın bir konuşma dilini işledi. Serbest ölçüyü biçime,
yapıya önem vererek uyguladı.”
Memet FUAT
Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi 1. Cilt, Memet Fuat, Adam Yayınları, İstanbul,
2000, s.198
“(…)
Cahit Sıtkı için o yıllarda biçim, ölçünün uyağın sınırlamasıyla vardı.
Ondokuzuncu yüzyılın Fransız şiiriyle kişiliğini oluşturmuştu. Aradan birkaç yıl
geçince, o da ölçüsüz uyaksız yeni bir anlatımı şiirinde denemek istedi. Ama bu
denemeden kazançlı çıktığını da söyleyemem. Diyebilirim ki Cahit Sıtkı ölçüyle
uyağın yasağından yararlanarak duygusallığını önleyebilen, ancak bu yasaklarla
yoğun dizeye ulaşabilen ozanlardandı. Bu yargıyı bir kınama sözü gibi anlamamak
gerektiğini, ozanın kendine özgü bir tutumunu belirtmekten başka bir anlama
gelmediğini eklemek isterim. Kendisi de bunu anlamış olmalı ki, bir serüvenlik
zamandan sonra, şiirini ölçüyle uyağın sınırlarının ardına çekti. Gerçekten de
öyle, Cahit Sıtkı’yı ölçülü uyaklı şiirleriyle düşünmek gerekir.Şimdi, aradan
bunca zaman geçtikten sonra, en özgün, en yoğun, alışılmış duyarlıkların
uzağında kalan, güçlükleri yenmeyi en çok denemiş şiirleri hangileridir diye
düşünüyorum? Şiirimizden seçmeler yapsaydım ondan hangi şiirleri alırdım?
Söyleyeyim: Bunlar, Sanatkârın Ölümü, Allahı Ararken, Şubat Günü, Gençlik
Böyledir İşte, Serenad, Nedim’e Dair, Mezarlık adlı şiirleri olurdu.
(…)
Her ozanın şiirinin kendine özgü nitelikleri vardır. Şimdi Cahit Sıtkı’nın
şiirinin niteliklerinden en belirgininin hangisi olduğunu düşünsem ne
diyebilirim? Öyle sanıyorum ki, önce, o şiirin doğanın gerçeğiyle uyumlu
olduğunu, bu nedenle mantığın düzenini koruduğunu söylemek gerekir. Gerçeğe
büyük bir duyarlılıkla öykünür, böyle olduğu için de o okurunu şaşırtmaz.
Ahmet Haşim’le başlayan bizim
yenilikçi şiirimizde bu türden bir ozan ya yoktur, ya da çok azdır. Ama Batıda
da, bizde de, özellikle yenilenme döneminde, şiirin okurunu şaşırtması, sarsması
diyelim dilerseniz, ondan beklenen bir nitelik değil midir? Cahit Sıtkı’nın
şiirinin gene de şaşırtıcı bir niteliği vardır. Bence o da başarıya ulaştığı
şiirlerinde, yukarıda adlarını saydığım, şimdi adlarını anımsayamadığım kimi
şiirlerinde erdiği yetkinliktir.”
Sabahattin Kudret AKSAL
Geçmişle Gelecek, Sabahattin Kudret Aksal, Çağdaş Yayınları, İstanbul, 1978,
s.176-179
“Muhit ve Servet-i Fünun dergilerinde (1930) çıkan ilk şiirleri, temiz dili
ve yeni buluşlarıyla dönemin edebiyat çevrelerinde ilgi uyandırdı. Belli
duyguları hece ölçüsüne bağlı olarak işlediği bu evresinde
Ahmet Hamdi,
Necip Fazıl etkileri
taşırken, giderek XIX. yüzyıl Fransız şairlerinin dünyasına girdi. Özellikle
Baudelaire’i,
Verlaine’i severek okudu. Kimi
şiirlerini dilimize çevirerek onların biçim güzelliği anlayışına yaklaştı. Daha
sonra Varlık, İstanbul, Doğuş, Yaratış dergilerinde (1934-45) yayımladığı
şiirlerde Garip hareketinin yönelişlerinden esinlendi. Hece ölçüsünde durakları
atarak yeni uyumlar arama kaygılarına bağlı eski tekniği değiştirdi; biçimde
daha serbest, konularda yaşama, gerçeğe daha açık şiirler yazdı. Her döneminde
içten, Türkçe’nin olanaklarını kullanmada başarılı, ‘şairane’ye kaçma eğilimini
yendiği zaman etkili şiirleriyle kendisinden sonra yetişen kuşaklara yeni
söyleyiş ufukları açan bir kimlik kazandı.”
Şükran KURDAKUL
Şairler ve Yazarlar Sözlüğü, Şükran Kurdakul, İnkılap Kitabevi, İstanbul, 1999,
s.634